اجرای دیوار ساحلی
در حال حاضر در مناطق ساحلی ساخت و سازهای بسیاری انجام شده که نگرانی زیادی برای امنیت این ساختمانها در برابر نیروهای امواج آب ایجاد کرده است. محافظت از این مناطق، موضوعی مهم در مهندسی بوده که در این راستا از دیوارهای ساحلی برای محافظت از زمین های خطوط ساحلی در برابر نیروهای امواج، استفاده می‌شود. درباره روش اجرای دیوار ساحلی نیزدر ادامه این مقاله بیشتر توضیح خواهیم داد.
معمولا در نحوه طراحی این دیوارها، امواج دریا را به شکل طوفانی در نظر می‌گیرند. براساس میزان انعطاف پذیری یا مصالح بکار رفته در ساخت دیوارها می‌توان انواع مختلفی برای آنها در نظر گرفت که به دو نوع آن اشاره خواهیم کرد.
دیوار بتنی: همان طور که از نام آن مشخص است، جنس اصلی بدنه و ساختار آن بتن بوده و خود انواع متنوعی دارد. این دیوار با بدنه بتنی و وزن زیاد در بخش هایی که دارای مقاومت نسبتا مناسبی هستند ساخته می‌شود.
دیوار سنگی: در منطقه هایی که معادن سنگ کافی و با کیفیت در دسترس باشد، با جمع کردن سنگ ها و انباشته کردن آن ها در راستای طولی رودخانه ها و
پرشدن فضاهای خالی با ملات ماسه سیمان مناسب، نوع مستحکم دیوار سیل بند سنگی احداث می‌شوند.
نحوه اجرای دیوار ساحلی
- آماده سازی پی دیوار: قبل از اینکه شروع به بتن ریزی گردد، لازم است تا بستر خاک را متراکم کرده و هر گونه اقدام لازم برای چسبندگی بتن به سنگ در آن انجام گیرد. در صورتی که بستر سنگی باشد، برای جلوگیری از تخریب آن یک لایه بتن برای محافظت روی سنگ ریخته خواهد شد. این لایه باید دارای عیار سیمان کافی به منظور ایجاد چسبندگی مناسب با سنگ باشد.
- مصالح مورد استفاده: مصالح (شامل سیمان، سنگدانه و مواد افزودنی) بایستی از کیفیت مناسبی برخوردار باشند. از طرفی از مصالح دانه درشت و زهکش مناسب برای پشت دیوار می بایست استفاده گردد.
- ابعاد دیوار ساحلی: توجه به ابعاد و میزان ضخامت دیوار یکی از عوامل بسیار مهم است. معمولا ضخامت بالای دیوار نباید بیشتر از 4/2 متر و کمتر از 30 سانتی متر باشد. در واقع این مرحله باید طبق آیین نامه ها و طراحی صورت گرفته انجام گیرد تا نتیجه مطلوب بدست آید.
- درزها: معمولا دیوارها را به قطعات کوچکتری تقسیم می‌کنند تا درزهای قائم و افقی موجود در آنها مشخص گردد. از طرفی دیگر برای کنترل آثار زیان بار ناشی از تغییر طول های حرارتی فصلی، نشست های تکیه گاهی، ارتعاشات طولی ناشی از زلزله، درزهای انبساطی در طول دیوار ایجاد می‌کنند.
معمولا درزهای انبساطی را برای جلوگیری از خرد شدگی و ترک خوردگی تعبیه می‌کنند. همچنین از این درزها برای جلوگیری از تغییرات ناگهانی که ممکن است اتفاق افتد، استفاده می‌شود.
- مواد پرکننده: معمولا انبساط و انقباض های دیوار به دلیل تغییرات دما ایجاد خواهد شد که برای این موضوع باید از مصالح پرکننده آزمایش شده با ایجاد درزهای مناسب استفاده نمود.
- درزهای انقباضی: از این درزها برای تقسیم سازه به قطعات قابل اجرا به عنوان جایگزین درزهای اجرایی استفاده می‌شود. چراکه استفاده از آرماتور افقی برای جلوگیری از ایجاد هر گونه ترک، غیرعملی و غیراقتصادی است. درزهای انقباضی را معمولا برای دیوراهای طویل یا دارای سطح های وسیع استفاده می‌کنند. درزهای انقباضی را در فواصل 6 تا 10 متر تعبیه کرده و معمولاً سطح آنها به صورت صاف و قالب بندی شده خواهد بود.
- درزهای افقی: از این درزها برای تقسیم ارتفاعی دیوار به چند مرحله استفاده می‌شوند. تعداد این درزها بستگی به ارتفاع مجاز بتن ریزی در یک مرحله دارد. البته به جای استفاده از چند مرحله بتن ریزی در ارتفاع، استفاده از بتن ریزی یکپارچه با استفاده از دریچه های میانی می‌تواند مورد مطالعه قرار
- گیرد. در حالت کلی استفاده از درز افقی باعث می‌شود تا سطوح چسبندگی و پیوستگی خوبی داشته و نسبت به انتقال برش عملکرد بهتری خواهند داشت.
محاسبه دیوار ساحلی
معمولا دیوارهای ساحلی به گونه‌ای طراحی می‌شوند که مقاومت خاک را در برابر فشار جانبی که بر اثر شیب های غیر طبیعی و فشارهای ناشی از امواج وارد می‌شود را بتوانند افزایش دهند. مهمترین عامل در طرح و محاسبه این گونه دیوارها، شناسایی و برآورد نیروی فشار جانبی خاک بر آنها است. در واقع برای کنترل دقیق میزان پایداری آن در برابر واژگونی، لغزش و ظرفیت باربری مجاز خاک زیر پی دیوار، نیاز است تا شناخت دقیقی نسبت به این نیرو و محل اعمال آن حاصل گردد. سپس با استفاده از آیین نامه های مشخص، می‌توان با محاسبات فنی ضخامت و میلگرد های توزیعی و اصلی دیوار مشخص کرد.
طراحی دیوار ساحلی
برای طراحی و اجرای دیوار ساحلی بایستی تمامی جوانب در نظر گرفته شود و کلیه اطلاعات لازم را نیز کسب کرد. توجه به آب و هوای منطقه، میزان سیلاب های آن ناحیه، بررسی رسوبات و مطالعه خاک رودخانه از جمله عواملی است که باید مد نظر قرار گیرد. برای مثال در دیوارهای سیل بند بایستی اطلاعات هیدرولیکی که در آن هم خصوصیات جریان آب شناسایی می‌شود و هم ویژگی های رسوبات منطقه مورد مطالعه قرار گیرد، مورد بررسی قرار گیرند. علاوه بر آن از لحاظ زیست محیطی و حتی از لحاظ اجتماعی نیز باید مطالعات لازم انجام گرفته تا طراحی به درستی و طبق اصول انجام گیرد.
مزایای دیوار ساحلی
- مهمترین مزیت دیوارهای ساحلی جلوگیری از خسارات ناشی از سیلاب و امواج ها خواهد بود که همین مورد نشان دهنده‌ی اهمیت فوق العاده این دیوراها است.
- وجود انواع این دیوارها در حاشیه رودخانه ها مانع از ورود سیلاب به داخل شهر و زمین های کشاورزی شده و کمک بزرگی به حفاظت مناطق نزدیک رودخانه ها خواهد کرد.
- از مزیت های دیوارهای ساحلی نیز می‌توان به استفاده از مصالح مرغوب مانند بتن و سنگ در ساخت آنها اشاره کرد. همین امر موجب می‌شود تا مقاومت و استحکام بالایی در برابر انواع فشارها داشته باشند.
- ساخت انواع دیوارهای سیل بند می تواند علاوه بر حفاظت، ظاهری زیبا به منطقه دهد. از این دیوارها در حاشیه رودخانه هایی که داری عرض کم هستند و برای مراقبت و نگهداری از تاسیساتی مانند پل ها می‌توان استفاده کرد.
دیوار ساحلی مدرن
با پیشرفت تکنولوژی استفاده از قطعات پیش ساخته بتنی نمادار در سرتاسر جهان گسترش قابل توجهی داشته و ضمن افزایش سرعت عملیات اجرایی و کاهش هزینه های پروژه، زیبایی مثال زدنی به محیط می دهد. در ایران نیز شرکت راه گسترش نامدار بعنوان تنها شرکت پیشرو در این امر شناخته می شود.
مطالعه این مطلب و مطالب مشابه تخصصی در سایت نامدار